Rozhamowanie zachowania u dzieci

16 mar Rozhamowanie zachowania u dzieci

Rozregulowanie zachowania może być uwarunkowanym genetycznie i przekazywanym w rodzinnie czynnikiem predysponującym do doświadczania stresu  w późniejszym życiu. Prezentowana praca stanowi omówienie artykułu pochodzącego z ostatniego numeru American Journal of Psychiatry dotyczącego predyspozycji do wystąpienia zaburzeń zachowania u dzieci, których rodzice chorują na zaburzenie dwubiegunowe. Rezultaty przeprowadzonych badań sugerują istnienie związku rodzinnego między zaburzeniem dwubiegunowym u rodziców a rozregulowanym zachowaniem u ich dzieci.

Rozhamowanie zachowania – określa ekstremalną tendencję do poszukiwania niezwykłości, dostępności nieznanych bodźców, wykazywanie rozhamowania w mowie i zachowaniu w nieznanych sytuacjach. Przejawy takich cech temperamentalnych można obserwować w warunkach laboratoryjnych już we wczesnym dzieciństwie. Badania pokazują umiarkowaną stałość rozregulowania zachowania od wczesnego po średnie dzieciństwo. Rezultaty niektórych badań przewidują istnienie związku między rozhamowaniem zachowania:

• w okresie przedszkolnym a później występującymi zachowaniami opozycyjnymi,
• brakiem skupienia uwagi,
• zachowaniami przestępczymi w wieku 10-13 lat,
• agresją w wieku lat 11 oraz z
• achowaniami antysocjalnymi między 13 a 15 rokiem życia oraz później.

Prowadzone badania sugerują, że rozregulowanie zachowania może stanowić wczesny predyktor ryzyka wystąpienia zaburzeń zachowania w późniejszym wieku.

Grupa zachowań związanych z rozregulowaniem zachowania, takich jak:

• cechy opozycyjno-buntownicze,
• zaburzone postępowanie,
• patologiczne zaburzenia nastroju,

występują często jako cechy prodromalne (zwiastuny choroby) w dwubiegunowym spektrum zaburzeń afektywnych oraz stanowią czynnik ryzyka wystąpienia patologii u dla dzieci. Badania podłużne wykazały, że symptomy afektywne zdają się wyprzedzać pojawienie się zaburzenia dwubiegunowego oraz mogą w niektórych wypadkach reprezentować ich wczesną manifestację u dzieci. Istnieją także dowody na istnienie związku pomiędzy zaburzeniem dwubiegunowym a specyficznymi stylami osobowości przypominającymi dezorganizację zachowania, włącznie z osobowością hipertoniczną, poszukiwaniem oryginalności, ekstrowersją.

Dzieci rodziców chorujących dwubiegunowo mogą od wczesnej młodości wykazywać nieprawidłowości rozwojowe w zakresie zachowania, poczynając od dezorganizacji zachowania w okresie przedszkolnym, poprzez szkodliwe zachowania po zaburzenia dwubiegunowe w dzieciństwie i adolescencji. Autorzy badań reprezentują podejście mówiące o tym, że dezorganizacja zachowania nie jest wyłącznie wczesną manifestacją zaburzenia dwubiegunowego, lecz czynnikiem predysponującym do tej choroby.

Rozpowszechnienie rozregulowania zachowania w populacji wynosi według różnych danych około 20-30% i wielokrotnie przewyższa występowanie tego zjawiska u nieletnich w zasięgu ryzyka zaburzenia dwubiegunowego. W dodatku większość dzieci biorących udział w dotychczas prowadzonych badaniach, które wykazywały przejawy zaburzonego zachowania, nie przejawiało symptomów zaburzenia dwubiegunowego. Autorzy postrzegają zatem rozhamowanie zachowania jako marker rozregulowania w zakresie motywacji i emocji, które może predysponować dziecko do rozwinięcia różnych zaburzeń zachowania, takich jak:

• ADHD,
• zachowania opozycyjno-buntownicze,
• zaburzenia postępowania,
• używanie substancji psychoaktywnych lub właśnie
• zaburzenie dwubiegunowe.

Rozregulowanie zachowania jako potencjalna cecha prodromalna (zwiastun) choroby dwubiegunowej, posiada pewne cechy z nią wspólne.

Celem badań było testowanie hipotezy mówiącej o tym, że rozhamowanie zachowania może stanowić wskaźnik ryzyka dla choroby dwubiegunowej, wymagający identyfikacji grupy czystego ryzyka choroby dwubiegunowej (np. dzieci chorych rodziców) oraz oszacowania rozhamowania zachowania we wczesnym okresie życia. Im starsze dziecko tym bardziej prawdopodobne, że jego temperament będzie przysłonięty nakładającymi się na niego innymi zachowaniami, jak wystąpienie symptomów (objawów), czy wyuczone modyfikacje zachowania.

Do badań zakwalifikowano rodziców i ich dzieci w trzech grupach badawczych:

1. rodzice leczący się z powodu paniki i ich dzieci,
2. rodzice z dużą depresją i ich dzieci oraz
3. rodzice nie chorujący na panikę ani depresję wraz z dziećmi.

Chociaż badani nie byli rekrutowani ze względu na zaburzenie dwubiegunowe, wyodrębniono spośród badanych podgrupę, w której stwierdzono historię występowania epizodów maniakalnych i hipomaniakalnych. Każde dziecko było badane w wieku lat 2, 4 oraz 6.

Rezultaty przeprowadzonych badań pokazują, że dzieci rodziców z chorobą dwubiegunową i zdrowych, istotnie się od siebie różnią. Rozhamowanie zachowania obserwowano istotnie częściej u dzieci rodziców z zaburzeniem dwubiegunowym (53%), niż u dzieci rodziców bez takiej diagnozy (34%). Zależność ta była silniejsza w przypadku choroby dwubiegunowej I typu (bipolar I), w porównaniu z diagnozą II typu (bipolar II). Rozhamowanie zachowania występowało również częściej u dzieci rodziców z bipolar I, niż u rodziców z diagnozą paniki i deprsji oraz w porównaniu z dziećmi zdrowych rodziców.

Co ciekawe, nie zaobserwowano istotnych różnic w zakresie rozhamowanego zachowania między dziećmi rodziców chorujących na zaburzenie dwubiegunowe a dziećmi rodziców bez takiej diagnozy. Nie wystąpiły także różnice w zakresie omawianej cechy między dziećmi rodziców chorujących na depresję jednobiegunową a dziećmi rodziców z chorobą dwubiegunową.

Przeprowadzone analizy badań pokazują, że wyższy stosunek rozhamowanego zachowania obserwowany u dzieci rodziców z chorobą dwubiegunową nie jest spowodowany jedynie większą patologią tych rodziców. Brak związku między rozhamowaniem a diagnozą dwubiegunową wskazuje nie wprost na: istnienie w opisywanych rodzinach specyficznego związku między rozhamowaniem a paniką, fobią społeczną i depresją jednobiegunową.

Wyniki te podkreślają jak istotne jest oddziaływanie zachorowania rodziców na wyniki dzieci, gdyż na przykład panika wydaje się być istotnym predyktorem zahamowania, podczas gdy choroba dwubiegunowa przewiduje raczej rozhamowane zachowanie?!

Wyniki te podkreślają również wagę szczegółowej analizy ryzyka współistniejącego z zaburzeniem rodziców w grupach ryzyka, by rozważyć efekty współistniejących chorób, po to, ażeby lepiej zrozumieć różne oblicza psychopatologii.

Rezultatów badań nie należy rozszerzać poza grupę badawczą, którą stanowiły osoby chorujące na panikę oraz depresję. Kolejne badania powinny opierać się na konstruowaniu grup badawczych na podstawie zaburzenia dwubiegunowego. Pomimo to, badacze są pewni że ich wyniki badań podtrzymują hipotezę, że rozhamowane zachowanie reprezentuje wczesny czynnik ryzyka zaburzeń dwubiegunowych, zwłaszcza zaburzenia dwubiegunowe I typu.

Wyniki badań klinicznych pokazały, że: młodzi potomkowie osób chorujących na zaburzenie dwubiegunowe wykazujący rozhamowane zachowanie wymagają obserwacji w kierunku rozwoju niszczących zachowań lub symptomów zaburzeń nastroju, a także osoby te mogą być  celem wczesnych interwencji terapeutycznych.

Omówienie artykułu: D. R. Hirshfeld-Becker, J. Biederman, A. Henin i in. Laboratory-observed behavioral disinhibition in the young offspring of parents with bipolar disorder: a high risk pilot study. American Journal of Psychiatry, 2006; 163: 265-271

PSYCHIATRIA.PL

Tutaj ten artykuł