17 cze Reakcje ciała na zaburzenia nerwicowe
Zaburzenia nerwicowe (lękowe) związane ze stresem i pod postacią somatyczną – to zaburzenia lękowe – grupa bardzo różnorodnych zaburzeń, które jednak mają wspólną genezę historyczną związaną z pojęciem „nerwicy”, a w ich powstawaniu, rozwoju i przebiegu bardzo istotną rolę odgrywają czynniki psychologiczne. (…)
Zaburzenia występujące pod postacią somatyczną
Do zaburzeń tych zalicza się m.in. zaburzenia somatyzacyjne, zaburzenia hipochondryczne, zaburzenia autonomiczne pod postacią somatyczną, czy uporczywe bóle psychogenne. Pacjent skarży się na DOLEGLIWOŚCI SOMATYCZNE, które mają wyraźny związek z czynnikami psychologicznymi, czego chory zwykle nie akceptujew rozumieniu przyczyn swojego funkcjonowania i związanego z nim poziomu cierpienia.
Zaburzenia somatyzacyjne – związane są z licznymi i ciągłymi skargami pacjenta na wiele różnych, często zmieniających się dolegliwości somatycznych, które niekoniecznie dotyczą konkretnej choroby czy chorób somatycznych. Zazwyczaj pacjent podaje objawy z zakresu różnych układów i narządów, np. układu oddechowego (DUSZNOŚĆ, PRZYSPIESZONY ODDECH), układu sercowo-naczyniowego (PRZYSPIESZONE BICIE SERCA), układu pokarmowego (BIEGUNKI, ZAPARCIA, WZDĘCIA, NUDNOŚCI) oraz cały szereg innych dolegliwości, jak BÓLE I ZAWROTY GŁOWY, POCZUCIE MROWIENIA, CIERPNIĘCIA, SWĘDZENIA, CZY PIECZENIA RÓŻNYCH OBSZARÓW CIAŁA. Pacjenci często są poddawani wielu różnym badaniom zarówno podstawowym, jak i specjalistycznym, których wyniki nie odbiegają od normy. Dopiero konsultacja psychiatryczna (po wykonaniu tych badań) może ukierunkować dalszy sposób postępowania i leczenia takiego pacjenta.
ZABURZENIA HIPOCHONDRYCZNE – polegają na przewlekłym, uporczywym przekonaniu pacjenta o występowaniu u niego co najmniej jednej poważnej choroby somatycznej, która według niego ma wiele niekorzystnych dla niego konsekwencji. Osoba na nie cierpiąca zazwyczaj skarży się na różne, ale niezbyt liczne, objawy związane z tą chorobą, które ją „potwierdzają”. Często nie mają one charakteru nieprawidłowego, patologicznego, ale przez chorego są tak odbierane. Pacjent, po wykluczeniu „chorób” przez lekarza, może „zmieniać” swoje „rozpoznania” na inne podczas kolejnych wizyt lekarskich, albo odnajdywać u siebie kolejne objawy będące „dowodem” choroby u niego „występującej”. Czasami tacy pacjenci odwiedzają wielu lekarzy różnych specjalności, ale mogą się czuć urażeni propozycją konsultacji psychiatrycznej.
Zaburzenia (dysfunkcje) autonomiczne występujące pod postacią somatyczną – związane są przede wszystkim z podawanymi przez pacjenta skargami na dolegliwości związane z funkcjonowaniem układów kontrolowanych głównie przez nerwowy układ autonomiczny, m.in. układu sercowo-naczyniowego, oddechowego czy pokarmowego. Pacjent może zgłaszać np. objawy „nerwicy serca”, „nerwicy żołądka”, psychogennej biegunki, wzdęć, niestrawności, czkawki, przyspieszony oddech, przyspieszone bicie serca, drżenie ciała. Podaje też szereg innych objawów, które wiąże z danym układem czy narządem i skupia swoją uwagę na tych dolegliwościach i możliwych ich konsekwencjach, co daje mu poczucie cierpienia, pomimo prawidłowych wyników specjalistycznych badań diagnostycznych.
Uporczywe bóle psychogenne – polegają na przewlekle występujących uporczywych silnych bólach, np. psychogennych bólach głowy czy dolnego odcinka kręgosłupa, które nie są związane z zaburzeniami czy chorobami somatycznymi, ale w ich powstawaniu i rozwoju główną rolę odgrywają CZYNNIKI PSYCHOLOGICZNE.
Inne zaburzenia nerwicowe
Do kategorii tej zalicza się m.in. neurastenię i zespół depersonalizacji-derealizacji.
NEURASTENIA jest zaburzeniem psychicznym związanym ze skargami pacjenta na tzw. „męczliwość psychiczną”, poczucie zmęczenia albo po wysiłku umysłowym, albo po nawet najmniejszym wysiłku fizycznym. Towarzyszą temu różne nieprzyjemne doznania fizyczne, np. napięciowe bóle głowy, zawroty głowy, bóle mięśniowe a także psychiczne: drażliwość, zaburzenia snu, niemożność odprężenia się, relaksacji i odpoczynku.
Osoby cierpiące na zaburzenia nerwicowe wymagają konsultacji specjalisty w celu prawidłowej diagnostyki i różnicowania z innymi zaburzeniami psychicznymi oraz chorobami somatycznymi.
Leczenie zaburzeń nerwicowych powinno być kompleksowe, ale w znacznym zakresie tych zaburzeń leczeniem z wyboru jest psychoterapia i psychoedukacja. Oddziaływania te mają na celu zmianę podejścia pacjenta do przeżywanych przez niego dolegliwości i cierpienia oraz zmianę sposobu jego funkcjonowania, co może przynieść poprawę w postaci całkowitego ustąpienia objawów lub umiejętności reagowania na ich występowanie i radzenie sobie z nimi w sposób korzystny dla pacjenta. Z kolei farmakoterapia w niektórych przypadkach zaburzeń nerwicowych albo nie jest zalecana, albo stanowi tylko leczenie uzupełniające w określonych sytuacjach i stanach. Ale może być także podstawą długoterminowego leczenia, jak np. w przypadku niektórych zaburzeń lękowych (lęk napadowy/paniczny, lęk uogólniony, fobia społeczna), czy zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego.
PSYCHIATRIA.MP.PL