30 wrz Paranoja – przewlwkła psychoza
Paranoja inaczej nazywana przewlekłą psychozą to choroba w której stopniowo pojawiają się i rozwijają zaburzenia myślenia w postaci fałszywych przekonań, czyli urojenia.
Osobowość chorych nie przejawia cech dezintegracji/rozpadu, a reakcje emocjonalne dostosowane są do treści urojeń. Zwykle paranoja nie zakłóca funkcjonowania życia społecznego, lecz w wyniku podporządkowania swojego zachowania do treści urojeń powstają trudności w kontaktach społecznych.
Rozpowszechnienie paranoi i zaburzeń paranoicznych
Paranoja i reakcje paranoiczne zwykle rozpoczynają się między 35 a 45 rokiem życia. Częściej występują u kobiet oraz u osób żyjących w dużych aglomeracjach miejskich, a także u osób o niskim statusie społecznym. W Polsce wśród pacjentów leczonych psychiatrycznie 2,7 % to chorzy ze zdiagnozowaną psychozą przewlekłą.
Etiologia/przyczyny paranoi
Wśród czynników mających wpływ na powstanie paranoi wymienia się:
- czynniki psychospołeczne, głównie zaburzenia więzi rodzinnych,
- dorastanie w atmosferze podejrzliwości, nieufności i strachu oraz
- poczucie braku bezpieczeństwa i przekonanie o grożącym ze strony otoczenia niebezpieczeństwie.
Oprócz wymienionych czynników zagrożeniem jest także:
- przebywanie w odizolowanych grupach społecznych lub mniejszościach, które często żyją w atmosferze wykluczenia i izolacji zarówno społecznej jak i kulturowej.
Rodzaje paranoi
Ze względu na treść urojeń, paranoje podzielić można na:
- paranoje zazdrości, które zwykle dotyczą przekonania o zdradzie przez partnera lub partnerkę – osoba chora w takim przypadku stara się podporządkować swoje życie tak, aby móc ciągle sprawdzać i szpiegować w celu wykrycia zdrady,
- paranoje pieniaczą, gdzie chory stara udowodnić wyrządzone my krzywdy, często domaga się swoich praw przed różnymi urzędami,
- paranoje prześladowczą, charakteryzującą się przekonaniem chorego o stałym spiskowaniu przeciwko niemu oraz obserwowaniu i chęci sprawienia przykrości lub cierpienia,
- paranoje erotyczne, kiedy chory przekonany jest o uczuciu jakim darzy go inna osoba, zwykle stara się podporządkować swoje życie tak aby jak najczęściej się z nią spotykać,
- paranoje wynalazczą, w której pacjent przekonany jest o wspaniałości jego pomysłów i twórczości
- paranoje hipochondryczną, to przekonanie o posiadaniu ciężkiej choroby.
Kryteria diagnostyczne psychozy przewlekłej
Aby zdiagnozować psychozę przewlekłą należy upewnić się, że urojenia są jedynym objawem klinicznym i trwają co najmniej 3 miesiące, a wywiadzie i przeprowadzonej diagnostyce nie stwierdza się objawów schizofrenicznych oraz uszkodzeń organicznych ośrodkowego układu nerwowego.
Paranoja udzielona
W tym rodzaju psychozy bliska osoba z otoczenia chorego zaczyna wierzyć w doświadczane przez niego urojenia, a następnie sama zaczyna je wypowiadać. Paranoja udzielona może dotyczyć większej grupy osób, zdarza się, że przejmuje ją cała rodzina.
Kryteria diagnostyczne paranoi udzielonej
Wśród kryteriów diagnostycznych paranoi udzielonej wymienia się:
- obecność dwóch lub większej liczby osób podzielających to samo urojenie,
- osoby z tymi samymi systemami urojeniowymi pozostają w bardzo bliskim kontakcie lub związku,
- urojenie zostało indukowane przez jedną osobę.
PSYCHIATRIA.PL